（[唐] 费冠卿）
【原文】
九ji ǔ华hu à山sh ān ，古ɡǔ号h ào 九ji ǔ子z ǐ山sh ān 。崛ju é起q ǐ大d à江ji ān ɡ之zh ī东d ōn ɡ，揖y ī潜qi án 1庐l ú2于y ú西x ī岸àn ，俨y ǎn 削qi ào 成ch én ɡ于y ú天ti ān 外w ài 。旁p án ɡ临l ín 千qi ān 余y ú里l ǐ，高ɡāo 峰f ēn ɡ峻j ùn 岭l ǐn ɡ臣
ch én 焉y ān ，连li án 冈ɡān ɡ走z ǒu 陇l ǒn ɡ子z ǐ焉y ān 。自z ì元yu án 气q ì凝n ín ɡ结ji é3，几j ī万w àn 斯s ī年ni án 。六li ù朝ch áo 4建ji àn 都d ōu ，此c ǐ为w éi 关ɡu ān 辅f ǔ5。人r én 视sh ì山sh ān 而ér 天ti ān 长ch án ɡ，山sh ān 阅yu è人r én 以y ǐ波b ō逝sh ì。
其q í间ji ān 圣sh èn ɡ后h òu 贤xi án 臣ch én
，咏y ǒn ɡ歌ɡē迭di é兴x īn ɡ，言y án 不b ù及j í者zh ě，兹z ī山sh ān 屈q ū焉y ān 。
开k āi 元yu án 末m ò，有y ǒu 僧s ēn ɡ檀t án 号h ào ，张zh ān ɡ姓x ìn ɡ，自z ì郡j ùn 馆ɡu ǎn 至zh ì，为w éi 乡xi ān ɡ老l ǎo
6胡h ú彦y àn 请q ǐn ɡ住zh ù，广ɡu ǎn ɡ度d ù男n án 女n ǚ；触ch ù时sh í豪h áo 所su ǒ嫉j í，长zh ǎn ɡ吏l ì不b ù明m ín ɡ
，荧y ín ɡ其q í居j ū而ér 废f èi 之zh ī。
时sh í有y ǒu 僧s ēn ɡ地d ì藏z àn ɡ，则z é新x īn 罗lu ó7国ɡu ó王w án ɡ子z ǐ金j īn 氏sh ì近j ìn 属sh ǔ，项xi àn ɡ耸s ǒn ɡ骨ɡǔ奇q í，躯q ū长ch án ɡ七q ī尺ch ǐ，而ér 力l ì倍b èi 百b ǎi 夫f ū。尝ch án ɡ曰yu ē：“六li ù籍j í8寰hu án 中zh ōn ɡ，三s ān 清q īn ɡ9术sh ù内n èi ，唯w éi 第d ì一y ī义y ì，与y ǔ方f ān ɡ寸c ùn 10合h é。”落lu ò发f à，涉sh è海h ǎi ，舍sh ě舟zh ōu 而ér 徒t ú，睹d ǔ兹z ī山sh ān 于y ú云y ún 端du ān ，白b ái 千qi ān 里l ǐ而ér 劲j ìn ɡ进j ìn 。披p ī榛zh ēn 援yu án 藟l ěi 11，跨ku à峰f ēn ɡ越yu è壑h è，得d é谷ɡǔ中zh ōn ɡ之zh ī地d ì，面mi àn 阳y án ɡ而ér 宽ku ān 平p ín ɡ。其q í土t ǔ黑h ēi
壤r ǎn ɡ，其q í泉qu án 滑hu á甘ɡān 。岩y án 栖q ī涧ji àn 汲j í，以y ǐ示sh ì高ɡāo 洁ji é
。
曾c én ɡ遇y ù毒d ú螫zh ē，端du ān 坐zu ò无w ú念ni àn ，有y ǒu 美m ěi 妇f ù人r én 作zu ò礼l ǐ奉f èn ɡ药y ào 云y ún ：“小xi ǎo 儿ér 无w ú知zh ī，愿yu àn 出ch ū泉qu án 补b ǔ过ɡu ò。”应y ìn ɡ视sh ì坐zu ò石sh í，石sh í间ji ān 潺ch án 潺ch án ，时sh í人r én 谓w èi 九ji ǔ子z ǐ神sh én 焉y ān 。素s ù愿yu àn
写xi ě四s ì部b ù经j īn ɡ，遂su ì下xi à山sh ān 至zh ì南n án 陵l ín ɡ，有y ǒu 俞y ú荡d àn ɡ12等d ěn ɡ写xi ě献xi àn 焉y ān 。自z ì此c ǐ归ɡu ī山sh ān ，迹j ì绝ju é人r én 里l ǐ。逮d ǎi 至zh ì德d é初ch ū，有y ǒu 诸
zh ū葛ɡě节ji é等d ěn ɡ自z ì麓l ù登d ēn ɡ峰f ēn ɡ
，山sh ān 深sh ēn 无w ú人r én ，云y ún 日r ì虽su ī鲜xi ān 明m ín ɡ，居j ū唯w éi 一y ī僧s ēn ɡ，闭b ì目m ù石sh í室sh ì。其q í旁p án ɡ折zh é足z ú鼎d ǐn ɡ中zh ōn ɡ，唯w éi 白b ái 土t ǔ少sh ǎo 米m ǐ烹p ēn ɡ而ér 食sh í之zh ī。q ún 老l ǎo 投t óu 地d ì号h ào 泣q ì：“和h é尚sh ɑn ɡ苦k ǔ行x ín ɡ若ru ò此c ǐ，某m ǒu 等d ěn ɡ深sh ēn 过ɡu ò已y ǐ!”出ch ū泉qu án 布b ù13，买m ǎi 檀t án 公ɡōn ɡ旧ji ù地d ì敢ɡǎn 冒m ào 死s ǐ请q ǐn ɡ，大d à师sh ī从c ón ɡ之zh ī。
近j ìn 山sh ān 之zh ī人r én ，闻w én 者zh ě四s ì集j í，伐f á木m ù筑zh ù室sh ì，焕hu àn 乎h ū禅ch án 居j ū。有y ǒu 上sh àn ɡ首sh ǒu
14僧s ēn ɡ胜sh èn ɡ瑜y ú等d ěn ɡ，同t ón ɡ建ji àn 台t ái 殿di àn 。楩pi án 楠n án 豫y ù章zh ān ɡ，土t ǔ地d ì生sh ēn ɡ焉y ān ，断du àn 而ér 斫zhu ó之zh ī。珷w ǔ玞f ū琪q í琼qi ón ɡ，不b ù求qi ú他t ā山sh ān ，肆s ì其q í磨m ó砻l ón ɡ。开k āi 凿z áo 澞y ú涧ji àn ，尽j ìn 成ch én ɡ稻d ào 田ti án ；相xi ān ɡ水shu ǐ攸y ōu 潴zh ū为w éi 放f àn ɡ生sh ēn ɡ池ch í。乃n ǎi 当d ān ɡ殿di àn 设sh è释sh ì迦ji ā文w én
像xi àn ɡ，左zu ǒ右y òu 备b èi 饰sh ì。次c ì立l ì朱zh ū台t ái ，挂ɡu à蒲p ú牢l áo 于y ú其q í中zh ōn ɡ，立l ì楼l óu 门m én 以y ǐ冠ɡu àn 其q í寺s ì。丹d ān 素s ù交ji āo 彩c ǎi ，层c én ɡ层c én ɡ倚y ǐ空k ōn ɡ。
岩y án 峦lu án 队du ì起q ǐ于y ú前qi án 面mi ɑn ，松s ōn ɡ桧ɡu ì阵zh èn 横h én ɡ于y ú后h òu 岭l ǐn ɡ。日r ì月yu è晦hu ì明m ín ɡ，以y ǐ增z ēn ɡ其q ís è；云y ún 霞xi á聚j ù散s àn ，而ér 变bi àn 其q í状zhu àn ɡ。松s ōn ɡ声sh ēn ɡ猿yu án 啸xi ào ，相xi ān ɡ与y ǔ继j ì续x ù，都d ōu 非f ēi 人r én 间ji ān 也y ě
。
建ji àn 中zh ōn ɡ初ch ū，张zh ān ɡ公ɡōn ɡ岩y án 典di ǎn 是sh ì邦b ān ɡ，仰y ǎn ɡ师sh ī高ɡāo 风f ēn ɡ，施sh ī舍sh ě甚sh èn 厚h òu ，因y īn 移y í旧ji ù额é，奏z òu 置zh ì寺s ì焉y ān 。本b ěn 州zh ōu 牧m ù贤xi án 者zh ě到d ào 寺s ì，严y án 师sh ī之zh ī敬j ìn ɡ；西x ī江ji ān ɡ估ɡū客k è于y ú云y ún 外w ài 见ji àn 山sh ān ，施sh ī帛b ó若ru ò干ɡān 匹p ǐ，钱qi án 若ru ò干ɡān 缗m ín ，焚f én 香xi ān ɡ作zu ò礼l ǐ，遥y áo 以y ǐ祈q í佑y òu ，师sh ī广ɡu ǎn ɡ德d é焉y ān 。况ku àn ɡ亲q īn 承ch én ɡ善sh àn 诱y òu ，感ɡǎn 悟w ù深sh ēn 哉z āi
！旁p án ɡ邑y ì豪h áo 右y òu ，一y ī瞻zh ān 一y ī礼l ǐ，必b ì献xi àn 桑s ān ɡ土t ǔ15，岂q ǐ诸zh ū
牧m ù不b ù合h é礼l ǐ焉y ān ？富f ù商sh ān ɡ大d à族z ú轻q īn ɡ其q í产ch ǎn 哉z āi ？道d ào 德d é感ɡǎn 也y ě！
本b ěn 国ɡu ó闻w én 之zh ī，相xi ān ɡ与y ǔ渡d ù海h ǎi ，其q í徒t ú实sh í众zh òn ɡ。师sh ī忧y ōu 无w ú粮li án ɡ
，发f ā石sh í得d é土t ǔ，其q ís è青q īn ɡ白b ái ，不b ù掺ch ān 如r ú面mi àn 。夏xi à则z é食sh í兼ji ān 土t ǔ，冬d ōn ɡ则z é衣y ì半b àn 火hu ǒ。无w ú少sh ào 长zh ǎn ɡ，畲sh ē田ti án 16采c ǎi 薪x īn 自z ì给j ǐ。其q í众zh òn ɡ请q ǐn ɡ法f ǎ以y ǐ
资z ī神sh én ，不b ù以y ǐ食sh í而ér 养y ǎn ɡ命m ìn ɡ，南n án 方f ān ɡ号h ào 为w éi 枯k ū槁ɡǎo 17众zh òn ɡ，莫m ò不b ù宗z ōn ɡ仰y ǎn ɡ。中zh ōn ɡ岁su ì领l ǐn ɡ一y ī从c ón ɡ者zh ě，居j ū于y ú南n án 台t ái ，自z ì缉q ī麻m á衣y ī，其q í重zh òn ɡ兼ji ān 钧j ūn ，堂t án ɡ中zh ōn ɡ榻t à上sh àn ɡ，唯w éi 此c ǐ而ér 已y ǐ。池ch í边bi ān 建ji àn 台t ái ，厝cu ò四s ì部b ù经j īn ɡ，
终zh ōn ɡ日r ì焚f én 香xi ān ɡ，独d ú味w èi 深sh ēn 旨zh ǐ
。
时sh í年ni án 九ji ǔ十sh í九ji ǔ，贞zh ēn 元yu án 十sh í年ni án 夏xi à，忽h ū召zh ào 徒t ú告ɡào 别bi é，
罔w ǎn ɡ知zh ī攸y ōu 适sh ì。惟w éi 闻w én 山sh ān 鸣m ín ɡ石sh í陨y ǔn ，感ɡǎn 动d òn ɡ无w ú情q ín ɡ；将ji ān ɡ示sh ì灭mi è，有y ǒu 尼n í侍sh ì者zh ě来l ái ，未w èi 及j í语y ǔ，寺s ì中zh ōn ɡ扣k òu 钟zh ōn ɡ，无w ú声sh ēn ɡ坠zhu ì地d ì；尼n í来l ái 入r ù室sh ì
，堂t án ɡ椽chu án 三s ān 坏hu ài ，吾w ú师sh ī其q í神sh én 欤y ú
？！
趺f ū坐zu ò函h án 中zh ōn ɡ，经j īn ɡ三s ān 周zh ōu 星x īn ɡ18，开k āi 将ji ān ɡ入r ù塔t ǎ，颜y án 亦y ì如r ú活hu ó时sh í；舁y ú动d òn ɡ骨ɡǔ节ji é，若ru ò撼h àn 金j īn 锁su ǒ。经j īn ɡ云y ún ：菩p ú萨s à钩ɡōu 锁su ǒ19，百b ǎi 骸h ái 鸣m ín ɡ矣y ǐ！基j ī塔t ǎ之zh ī地d ì，发f ā光ɡu ān ɡ如r ú火hu ǒ，其q í圆yu án 光
ɡu ān ɡ
20欤y ú？其q í佛f ó庙mi ào ，q ún 材c ái 缔d ì构ɡòu ，众zh òn ɡ力l ì保b ǎo 护h ù，施sh ī一y ī金j īn 钱qi án ，报b ào 一y ī重zh òn ɡ果ɡu ǒ，下xi à为w éi 轮l ún 王w án ɡ，上sh àn ɡ登d ēn ɡ圣sh èn ɡ地d ì。昔x ī有y ǒu 护h ù法f ǎ良li án ɡ吏l ì，洎j ì施sh ī力l ì僧s ēn ɡ檀t án 越yu è等d ěn ɡ，具j ù刻k è名m ín ɡ于y ú石sh í
。
深sh ēn 疾j í后h òu 代d ài 不b ù能n én ɡ立l ì殊sh ū绩j ì以y ǐ济j ì众zh òn ɡ，又y òu 不b ù能n én ɡ破p ò除ch ú余y ú财c ái ，崇ch ón ɡ胜sh èn ɡ因y īn 缘yu án ，啄zhu ó腥x īn ɡ膻sh ān ，顾ɡù儿ér 妇f ù，生sh ēn ɡ为w éi 人r én 非f ēi ，死s ǐ为w éi 鬼ɡu ǐ责z é，悲b ēi 哉z āi
!
时sh í元yu án 和h é癸ɡu ǐ巳s ì岁su ì，予y ú闲xi án 居j ū山sh ān 下xi à，幼y òu 所su ǒ闻w én 见ji àn ，谨j ǐn 而ér 录l ù
之zh ī。孟m èn ɡ秋qi ū十sh í五w ǔ日r ì记j ì
。
【白话】
九jiǔ华huà山shān ，古ɡǔ代dài 又yòu 称chēnɡ为wéi 九jiǔ子zǐ山shān ，崛jué起qǐ于yú长chánɡ江jiānɡ之zhī东dōnɡ
化城，拱ɡǒnɡ手shǒu 推tuī移yí潜qián 山shān 、庐lú江jiānɡ于yú长chánɡ江jiānɡ西xī岸àn ，其qí山shān 形xí
nɡ俨yǎn 然rán 天tiān 外wài 神shén 工ɡōnɡ削xuē成chénɡ一yī般bān 。九jiǔ华huà山shān 周zhōu 边biān 相xiānɡ临lín 近jìn 千qiān 余yú里lǐ都dōu 是shì高ɡāo 峰fēnɡ峻jùn 岭lǐnɡ，如rú同tónɡ臣chén 子zǐ一yī般bān 比bǐ邻lín 着zhe ；连lián 绵mián 的de 山s hān 冈ɡānɡ，如rú同tónɡ孩hái 子zi 一yī样yànɡ地de 簇cù拥yōnɡ着zhe 。这zhè是shì自zì天tiān 地dì元yuán 气qì凝nínɡ结jié几jǐ万wàn 年nián 以yǐ来lái 所suǒ形xínɡ成chénɡ的de 瑰ɡuī丽lì奇qí观ɡuān 。在zài 六liù朝cháo （吴wú、东dōnɡ、晋jìn 、宋sònɡ、梁liánɡ、陈chén ）建jiàn 康kānɡ（今jīn 南nán 京jīnɡ）为wéi 京jīnɡ城chénɡ时shí，这zhè里lǐ是shì重zhònɡ要yào 的de 交jiāo 通tōnɡ关ɡuān 辅fǔ。
人rén 看kàn 山shān ，会huì觉jué得de 山shān 像xiànɡ天tiān 一yī般bān 的de 长chánɡ久jiǔ；而ér 山shān 看kàn 人rén
，会huì觉jué得de 人rén 就jiù像xiànɡ水shuǐ波bō般bān 流liú逝shì。在zài 这zhè其qí间jiān ，多duō少shǎo 圣shèn ɡ君jūn 贤xián 臣chén ，相xiānɡ继jì歌ɡē咏yǒnɡ赞zàn 叹tàn ，然rán 而ér 都dōu 不bù能nénɡ完wán 全quán 地de 表biǎo 达dá出chū这zhè座zuò山shān 的de 真zhēn 实shí形xínɡ况kuànɡ，真zhēn 是shì委wěi 屈qu 了le 这zhè座zuò山shān 啊ɑ
！
唐tánɡ玄xuán 宗zōnɡ开kāi 元yuán 末mò年nián ，有yǒu 位wèi 僧sēnɡ人rén 四sì处chù游yóu 行xínɡ教ji
ào 化huà，俗sú姓xìnɡ